Uitkering zelf bij elkaar verdienen met De Vrije Stroom
Zutphen - "Van het UWV mag ik een eigen onderneming beginnen, maar mag ik geen vrijwilligerswerk doen. Van Het Plein mag ik wel vrijwilligerswerk doen, maar mag ik geen eigen onderneming beginnen." Het is een van de zaken waar Susanne Redeker tegenaan loopt bij de uitkeringsinstanties waarmee ze te maken heeft. Los van de regelgeving zou Susanna graag willen doen waarin ze goed is. Die gedachte deelt ze met de vijf anderen waarmee ze sociale coöperatie De Vrije Stroom gaat oprichten.
Door Meike Wesselink
Susanna Redeker, Juul van Aken, Brenda Koekoek, Bernadet Schutten, Jan Roelofs en Jose Kempe vinden de regelgeving van Het Plein niet meer van deze tijd. Zo is de uitkeringsinstantie erop gericht om werkzoekenden fulltime terug te laten keren op de werkvloer, terwijl er ook andere vormen denkbaar zijn, zoals parttime, of deels in dienstverband en deels zelfstandig. De oprichters van De Vrije Stroom zien heel duidelijk dat het regelwoud in uitkeringsland er niet toe leidt dat mensen weer soepeltjes terugkeren naar de werkvloer. Integendeel. "De sollicitatieplicht, het geld dat je moet terugbetalen als je iets bijverdient, de manier waarop je wordt teruggefloten als je iets fout hebt gedaan, het zorgt er allemaal voor dat je je heel klein gaat voelen", probeert Susanna uit te leggen.
De beperkingen die Susanna worden opgelegd, weerhouden haar er inmiddels niet meer van om te doen wat ze voor haar gevoel moet doen. Al een paar jaar probeert ze aandacht te vragen voor haar situatie. Dat blijft ze doen, maar thuis afwachten op de bank doet ze niet meer. Zo publiceert Susanna maandelijks een bijzondere illustratie in Zutphen Bruist en is ze onlangs gestart met haar onderneming waarbij ze massages geeft en anderen helpt met het verwerken van rouw en verlies. Ze doet dat allemaal voor een onkostenvergoeding en hoewel ze er zichtbaar van begint te stralen, kun je je afvragen hoe lang ze de energie behoudt om haar activiteiten te blijven combineren met de sollicitatieplicht die ze heeft. Onkosten die ze maakt, worden niet vergoed en voor het werk waar ze goed in is, krijgt ze niet betaald.
Sociale coöperatie De Vrije Stroom laat zich inspireren door De Vrije Uitloop in Breda; een coöperatie die nauw samenwerkt met de gemeente Breda en die het uitkeringsgerechtigden mogelijk maakt hun kennis en passie in te zetten om zelf een deel van de uitkering bij elkaar te verdienen en zo –zo staat vooraan op de site van de coöperatie duidelijk te lezen- hun eigenwaarde weer terug krijgen.
"Dat is precies waarom het gaat", legt Jan Roelofs uit. Roelofs (61 jaar) is zijn hele werkzame leven zelfstandig ondernemer geweest; journalist, communicatieadviseur en jurist. Een terugvallend aantal opdrachten in een economisch gezien moeilijke tijd en een echtgenote die het voor haar kiezen kreeg in de thuiszorg, maakte dat Roelofs in 2014 in de IOAZ-uitkering terechtkwam, een uitkering voor oud-ondernemers. "Mijn bedrijf werd onderzocht en ik kreeg het advies om te stoppen. Nu zit ik in een soort pre-pensioen en gelukkig allesbehalve achter de geraniums. Ik ben actief bij het Warnsvelds Mannenkoor en houd me bezig met landschapsonderhoud op de Midgaard in Almen, maar ik zou het zo leuk vinden als ik nog een beetje kan ondernemen, daarmee een klein beetje kan bijverdienen, maar dat bijverdienen is een tweede. Ik wil graag bezig zijn met hetgeen waarin ik goed ben."
En zo heeft Brenda Koekoek weer een ander verhaal. 26 jaar lang werkte ze tot ze haar baan verloor en afhankelijk werd van Het Plein. Via de BBZ-regeling kreeg Brenda de mogelijkheid om haar eigen bedrijfje te starten. Ze zou daarvoor drie tot vijf jaar de tijd krijgen, maar veranderingen in de regelgeving maakte dat ze het programma niet kon voortzetten. "Ik verdiende 495 euro in de maand. Je zou zeggen dat die verdiensten voor Het Plein mooi meegenomen waren, maar niets is minder waar. Door de papieren rompslomp die het met zich meebracht, kostte het hen alleen maar geld."
De op te richten Sociale Coöperatie De Vrije Stroom Zutphen U.A. wordt vormgegeven naar voorbeeld van Breda. Leden stoppen hun energie in de coöperatie en geld dat wordt verdiend, komt in de gemeenschappelijke pot die deels wordt aangewend voor coöperatiekosten en opleidingen en waaruit een ander deel terugstroomt naar de gemeente.
Jan Roelofs: "Wethouder Annelies de Jonge ondersteunt het initiatief, ze komt op 13 juni bij ons op bezoek. Op 27 juni geven we een presentatie in het kader van Aanjaagteam Werk(t). De steun van de wethouder hebben we, maar waar het nu op aankomt, is Het Plein. Met hen moeten we goede afspraken maken; mogen de leden een klein bedrag bovenop de uitkering bijverdienen, behouden ze de sollicitatieplicht, dat soort zaken moet worden vastgelegd. Eigenlijk wachten we op een reactie van hun kant. Eind 2014 zijn we de eerste gesprekken met hen al gestart, maar het lijkt alsof men een beetje angstig is om de nieuwe plannen aan te laten sluiten bij de ingewikkelde regelgeving die er nu nog is bij Het Plein. Het zou fijn zijn als de sociale coöperatie niet wordt gezien als een initiatief dat niet past, maar juist wordt gezien als een proeftuin. Doen waarin je goed bent, leidt veel eerder tot werk, daarvan zijn wij overtuigd."
Voor vragen over De Vrije Stroom of voor wie zich wil aansluiten: b.schutten58@kpnmail.nl