Wethouder Nijland opent foto-expo Ben Maandag
DINXPERLO - Op 5 juni opende wethouder Nijland de fototentoonstelling van Ben Maandag in het Grenslandmuseum. In het kader van het Erfgoedfestival in de provincie Gelderland dat tot 22 juli voortduurt, presenteerde de wethouder tevens de brochure 'Over Grenzen in Gelderland' waarin alle festiviteiten binnen de gemeente Aalten vermeld staan. De fototentoonstelling 'Over Grenzen in Grensland' van Maandag geeft een beeld weer over het leven op de grens tussen Dinxperlo en Suderwick vanaf 1900. En waar past deze tentoonstelling nu beter dan in het Grenslandmuseum in Dinxperlo waar een permanente tentoonstelling over de grens te zien is.
Door Iris Jansen
Tijdens de drukke bijeenkomst heette voorzitter Berend Enserink wethouder Gerard Nijland, Ben en Ali Maandag, en alle verdere aanwezigen van harte welkom. Enserink memoreerde tijdens zijn welkomstwoord nog even zijn eigen herinneringen aan de grensovergang Brüggenhütte waar men na het knikje van de douanier mocht doorlopen. Ben Maandag, voor deze gelegenheid uitgedost in het kostuum van een 'kommies' (douanebeambte), kreeg het woord van de voorzitter, nadat hij deze van een genadig knikje had voorzien.
Ben Maandag kreeg gelegenheid om zijn expositie toe te lichten: "De tentoonstelling is overzichtelijk opgebouwd en begint bij de periode 1900 tot aan 1913. Wat je ziet zijn vredig landelijke plaatjes zonder slagbomen en douaniers. Dan komt de periode van de Eerste Wereldoorlog waarin Nederland neutraal was. Je ziet dat er een hekwerk aan de Nederlandse zijde komt want Duitsland mag zich alleen bewegen binnen eigen grenzen. Na de oorlog is er omstreeks 1920 een grensmarkt ontstaan. In Duitsland was niets meer te krijgen, dus kwamen mensen zelfs vanuit het Ruhrgebied hier eten en andere waren kopen. De Duitse Mark waarmee betaald werd, schommelde enorm in waarde en alleen de slimme Dinxperloërs die de Marken meteen omwisselden voor guldens, konden zo een mooi kapitaaltje sparen in tegenstelling tot diegenen die het Duitse geld opspaarden. Dat was later niets meer waard. Daarna komt natuurlijk het smokkelen aan bod wat heel lang heeft plaatsgevonden. Natuurlijk heeft de Tweede Wereldoorlog een grote impact gehad op het leven in Dinxperlo en Suderwick. Opeens werd alles anders. In december 1939 werd er óp de grens een dubbel hekwerk van prikkeldraad geplaatst door de Duitsers. Het was een strenge winter en de bodem was bikkelhard, maar het hek moest en zou er in. Daar zijn zelfs foto's van en hier ligt nog een stukje prikkeldraad dat later is gevonden."
Gerard Nijland zette uiteen wat voor hem en zijn generatie de grens betekende. "Dat bestond voornamelijk uit de gedachten aan vakantie, paspoort en vreemd geld. Want dat waren de eerste dingen die geregeld moesten worden als je op vakantie ging. Het voordeel van een aankoop in het buitenland was dat je bij de grens de BTW terugkreeg. Dat scheelde toch weer 19%", vertelt Nijland lachend.
Filmgragment
De officiële opening werd door de wethouder verricht door het starten van een televisie fragment van 1 minuut en 10 seconden, afkomstig uit een oude filmopname van het Polygoonjournaal uit januari 1940. Dat liet zien hoe in 1939 Duitse soldaten met een boor gaten in de Heelweg boorden om zo het hekwerk op de grens te kunnen aanbrengen; indrukwekkende beelden, zeker met de wetenschap hoe hevig Dinxperlo aan het einde van de oorlogsjaren is getroffen.
Na de opening wist Maandag nog enkele mooie verhalen te vertellen over het smokkelen langs de grens. "Vooral roomboter, koffie en sigaretten waren in trek. Mensen bedachten van alles om de kommiezen om de tuin te leiden. Kijk maar naar deze klompen met omgekeerde zool dus met de hak aan de voorzijde, je loopt voorwaarts maar je voetafdruk is achterwaarts of dit poppenwagentje met dubbele bodem. Ook fietsen waren in trek. Zo was er eens een man die elke dag op de fiets de grens overging. Later viel het kwartje dat hij nooit terugkeerde. Natuurlijk ging hij ergens op een stil plekje te voet de grens over en weer naar huis en smokkelde zo de volgende dag weer een fiets de grens over. Zulke verhalen moeten toch bewaard blijven."
Ben Maandag, geboren in Varsseveld en sinds 1965 woonachtig in Dinxperlo, is in de jaren '70 begonnen met het verzamelen van prentbriefkaarten en andere voorwerpen die te maken hebben met Dinxperlo. Tevens is hij auteur van twee dikke boeken vol met mooie herinneringen aan vervlogen tijden. "Ik verzamel niet alleen alles van Dinxperlo, maar ook van Breedenbroek, Suderwick, De Heurne, Varsseveld en de buurtschappen. Wie nog wat vindt wat bij mijn verzameling past, kan het altijd bij mij of in het Grenslandmuseum afleveren. Zonde om weg te gooien", wil hij nog graag benadrukken.
Tijdens de openingsuren van het Grenslandmuseum is de brochure verkrijgbaar met een beschrijving van de activiteiten binnen de gemeente Aalten.
De fototentoonstelling van Ben Maandag in het Grenslandmuseum aan de Markt 1b is te bekijken tot 31 augustus, op dinsdag tot en met zaterdag van 11.00 tot 16.30 uur.
Entree drie euro voor volwassenen en één euro voor kinderen.
www.grenslandmuseum.nl
