Tips van grootmoeder
Er bestaan vele merkwaardige boeken. Er zijn zelfs mensen die alleen merkwaardige boeken verzamelen. Gerrit Komrij heeft er een tijdlang een wekelijkse rubriek aan gewijd. Hij sprak daarbij over vergeten boeken, waarin bijzondere onderwerpen werden behandeld. Soms kreeg ik wel eens de indruk dat hij die boeken verzonnen had.
Omdat het eergisteren Moederdag was, een dag waarop ik mijn moeder altijd een kookboek gaf, keek ik of ik een kookboek met "moeder" in de titel had. Zodoende stuitte ik op "Grootmoeders grote keukenboek" met als ondertitel "Nostalgische recepten en praktische tips". Dat klinkt niet meteen merkwaardig, al is de omvang van dat boekje niet in overeenstemming met de aanduiding "groot". Bijzonder is dat er nergens een naam van schrijver of samensteller is te ontdekken. Is het Nederlands, is het een vertaling? Het is onduidelijk, al zie ik wel typisch Nederlandse recepten. Een deel is echter ook Vlaams.
Het merkwaardige wordt vooral veroorzaakt door de tips in het boekje. Het bevat bijvoorbeeld een vlekkengids. Wie kookt veroorzaakt vlekken, maar wat moet ik met een tip hoe je vlekken van vogelpoep verwijdert . Nu we het er toch over hebben, verwijder ze meteen met schoon, lauw water, want "Als u de vlekken te lang laat zitten zullen de zuren niet nalaten hun werk te doen."
Ook is er de afdeling huishoudelijke tips, die alweer niet alleen over de keuken gaan. Misschien is het handig voor u te weten dat u het druipen van kaarsen kunt voorkomen door ze een tijd in zout water te leggen. Of neem de stofzuigtip: "Bind aan de mond van de stofzuiger een zaklantaarn. U kunt dan zien of het stof weg is in donkere hoeken en gaten en onder bedden." Onder bedden stofzuigen, het moet niet veel gekker worden. U begrijpt het al, "Grootmoeders grote keukenboek" is een bron van vermaak. Met de tip "Stofzuig zachte vloerbedekking niet vaker dan eenmaal per week" ben ik het dan wel weer eens. Ik zou zeggen: doe het voor de zekerheid een keer per maand.
Grootmoeder had ook bewaartips. Een halve doorgesneden citroen kun je een week bewaren door die op een schoteltje met azijn op een koele plaats te zetten. Tenslotte zijn er de tips voor koken, bakken en braden. Daardoor weet ik nu dat ik een komkommer altijd van de kop naar de steel toe moet schillen. "Aan het eind van de steel zit een bitter sap", lees ik. "Schilt u de komkommer andersom dan verspreidt u dit bittere sap over de hele vrucht." Ik schil een komkommer nooit en snijdt alleen de puntjes eraf. En weet u hoe u overkoken van aardappels kunt voorkomen? Door een klontje boter aan het kookwater toe te voegen. Ik zou zeggen: draai het vuur op tijd lager.
Ik zal niet zeggen dat alles wat in dit merkwaardige boekje staat onzin is. Er staan zeker nuttige tips in. Maar tips verouderen of blijken na verloop van tijd verzinsels. Net zoals de tips van mijn moeder, zoals het kruisje in het spruitjesstronkje of het advies om de aardappelen met wortels en uien altijd helemaal onder water te zetten als je ze kookt. En nee, dit boek heb ik niet verzonnen.