Hände hoch Sir
In de jaren zestig verhuisde ik van het westen naar het oosten van het land. Dat vond ik om verschillende redenen verschrikkelijk. Een van die redenen was dat ik hierdoor mijn favoriete station, Radio Veronica, moest missen. De ontvangst in Apeldoorn, achter het Veluws massief, was zo beroerd dat je alleen maar wat flarden muziek hoorde als je afstemde op golflengte192.
Het gemis van de zeezender werd gecompenseerd door de televisie, de Duitse wel te verstaan, want in tegenstelling tot het westen kon je in het oosten al die zenders, ARD, ZDF, WDR en NDR, prima ontvangen. Als hartstochtelijk westernliefhebber werd ik zo op mijn wenken bediend. Dus zat ik avond na avond te kijken naar series als Bonanza, Rawhide, The High Chaparral en filmklassiekers als High Noon, Rio Bravo, The Wild Bunch, The Good, the Bad and the Ugly en Once Upon a Time in the West.
In tegenstelling tot mijn vader, ook westernliefhebber, stoorde het me niet dat al die producties nagesynchroniseerd waren. Met andere woorden, dat stemmen van Duitse acteurs te horen waren in Amerikaanse films waarbij die zoveel mogelijk synchroon liepen met de mondbewegingen van John Wayne, Clint Eastwood of Charles Bronson. Op de middelbare school bestookten klasgenoten en ik elkaar met onliners als 'Steh auf, du dreckiges Schwein' of 'Steck mahl die Kanone weg, alte Gauner'.
Onze leraar Duits hoorde het allemaal welwillend aan. Hij zal wel gedacht hebben, daar blijft vast wel iets van hangen. En dat is natuurlijk ook zo. Door veel naar de Duitse tv te kijken vergroot je je kennis van die taal, al is spreken in het openbaar een ander verhaal.
Dat was toen. Nu denk ik daar heel anders over en moet ik mijn vader alsnog gelijk geven. Ik kom hierop omdat de NOS van plan is buitenlandse series te gaan nasynchroniseren. Vorige maand is hiermee een begin gemaakt; je hoort Nederlandse stemmen in de Duitse serie Bad Banks. Barry Atsma, een van de hoofdrolspelers, heeft zijn eigen rol ingesproken. Als dit experiment een succes wordt gaat de NPO vaker buitenlandse series nasynchroniseren.
Niet doen, zeg ik. Als ik Meryl Streep of Hugh Grant in een film zie, wil ik hun stem horen en niet een ingesproken Nederlandse versie. Dat is tenenkrommend. Een programma komt authentieker over als de oorspronkelijke stemmen en tekst gehandhaafd blijven. Bovendien voorkom je zo censuur en manipulatie, die op de loer liggen bij nasynchronisatie.
Maar eerlijk is eerlijk, er zitten ook voordelen aan nasynchronisatie. Het beeld wordt niet wordt verstoord door ondertiteling en het vergroot de woordenschat van de eigen taal van de kijker. Daar staat tegenover dat ondertiteling juist weer goed is voor de leesvaardigheid en kennis van vreemde talen.
Het is typisch zo'n onderwerp waarbij voor- en tegenstanders lijnrecht tegenover elkaar staan. Het moge duidelijk zijn waar mijn voorkeur ligt: bij het origineel. Dus niet 'Hände hoch Sir, sonst knallt's' maar 'Hands up, mister or I blow your head off'.